آب نه تنها وسيله‌اي است براي پالايش اشياء، جهت انجام مراسم مذهبي، بلكه انسان را نيز از نظر ظاهر و باطن پاكيزه نموده و آماده مي‌كند تا با حضور قلب به عبادت بپردازد. دوم آنكه آب مايه اصلي حيات است و گرچه قدرت ويرانگري آن كمتر از هستي بخش بودنش نيست اما بدون آن حيات غيرممكن است . همانگونه كه مورد لطف و رحمت خداونديم از نيروي بخشندگي آب نيز برخورداريم. اهميت اين مايع حياتي در مذاهب مختلف به اشكال متفاوتي جلوه‌گر مي شود اما اين دو ويژگي مهم است كه آنرا در زيربناي فرهنگ و اعتقادات ما جاي مي‌دهد.

 يهوديت

 در آيين يهود، مراسم تطهير، نماد احياء و حفظ پاكي و خلوص مذهبي است و ريشه‌هاي آنرا مي‌توان در تورات يافت. اين غسلها شامل شستشوي دستها، شستشوي دستها و پاها و يا فروبردن تمام بدن به زير آب مي‌شوند كه بايد با آب جاري كه آب دريا، رودخانه و يا چشمه است، انجام گيرند.

 در معابد، غسل توسط كاهنان، بعنوان يك آيين مقدماتي هنگام روي آوردن افراد به دين يهود انجام مي‌گرفت. كاهنان پيش از شركت در مراسم معبد بايد دستها و پاهايشان را مي‌شستند. غسل دادن دستها قبل و بعد از صرف غذا و در بسياري از مناسبت‌هاي ديگر نيز اجرا مي‌شود.

 در فصلهاي ششم تا هشتم در كتاب پيدايش (نخستين كتاب تورات) داستان طوفان نوح آمده است. خداوند با فرستادن سيلي عظيم نوع بشر را هلاك كرد و تنها نوح عليه‌السلام و خانواده‌اش و جفتي از هر حيوان توسط كشتي نوح نجات يافتند. داستان اين سيل مهيب در فرهنگهاي ديگري چون بوميان استراليا و برخي از ساكنين جزاير اقيانوس آرام نيز وجود دارد. اما داستان قوم يهود از آن جهت متمايز گشته كه بر انصاف و عدالت خداوند تاكيد مي‌ورزد. سيل، كيفري الهي است كه نوح عليه‌السلام بواسطه ارزشهاي اخلاقي‌اش از آن نجات مي‌يابد. سيل با پاك كردن همه گناهان از روي زمين، امكان زندگي دوباره را به بشر داد. درياي سرخ در تاريخ يهوديت بسيار حائز اهميت است زيرا در آغاز مهاجرت بني‌اسرائيل موسي و قوم يهود با عبور از آب از دست ارتش مصر كه درتعقيب آنها بود نجات يافتند. خدا به موسي عليه‌السلام كمك كرد تا به همراه قوم بني اسرائيل از دريا عبور كرده و بسلامت به سرزمينهاي آنسوي دريا برسند. پس از آن آب دريا دوباره به هم رسيد و مصريان را در خود غرق كرد. اين معجزه پاداش ايمان موسي عليه‌السلام و قومش كه قوم برگزيده خداوند محسوب مي شدند، بود. اين شكاف در ميان درياي سرخ نشانگر آن است كه خدا بر طبيعت و اقيانوسهاي عظيم سلسله دارد. آب در اينجا گرچه مظهر قدرت و نيرومندي است اما به وسيله‌اي براي كيفر مصريان و حفاظت از قوم بني اسرائيل تبديل مي‌شود.

 ميقوه (mikveh) نوعي غسل در آيين يهود براي طهارت بدن پس از تماس با مرده و همچنين پس از قاعدگي است. اين عمل براي غسل دادن ظروف و نيز بعنوان يكي از آيين‌هاي مقدماتي هنگام روي آوردن افراد به اين دين صورت مي‌گيرد.

 اين غسل بايد با آبي كه قبلاً در هيچ ظرفي ريخته نشده و تراوشي بدرون آن صورت نگرفته باشد، انجام گيرد. ميقوه از دوران باستان ريشه مي‌گيرد، دوراني كه مردم پيش از ورود به معبد بايد خود را در ميقوه (محلي كه آب فراوان در آن تجمع كرده باشد) طهارت مي‌كردند. در اين مورد اهميت آب بدليل خاصيت پاك كنندگي‌اش مي‌باشد.

مسيحيت

تقريباً همه كليساها و فرقه‌هاي مسيحيت مراسم عبادي اوليه‌اي دارند كه در آن از آب استفاده مي‌شود، غسل تعميد نماد نجات بني اسرائيل از بردگي در مصر توسط حضرت موسي عليه‌السلام و بواسطه عبورشان از درياي سرخ بوده و همچنين از تعميد عيسي مسيح عليه‌السلام توسط يحيي تعميد دهنده در اردن ريشه مي‌گيرد.

 پس از رستاخيز مسيح عليه‌السلام ، وي حواريون خود را به تعميد دادن بنام پدر، پسر و روح القدس فرمان داد. (انجيل متي- باب28، آيات 19 و 20)

 فرقه‌هاي مختلف در عالم مسيحيت هركدام بگونه‌اي متفاوت به مسئله غسل تعميد مي‌نگرند. غسل تعميد نماد رهايي از بند گناهاني است كه ما را از خداوند دور مي‌كنند. بجز كليساي كاتوليك، ساير فرقه‌ها معتقدند كه غسل تعميد به تنهايي موجب پاكي فرد از گناه نمي‌گردد بلكه اين تنها اعلاميه‌اي بيانگر ايمان و اعتقاد به مسيحيت و نوعي خوشامدگويي هنگام ورود فرد به كليساست. اما كليساي كاتوليك معتقد است كه بهنگام غسل تعميد تحولي عظيم در انسان رخ مي‌دهد و اين تنها يك نماد نيست بلكه عملي است كه لكه ننگ گناه نخستين را از انسان مي‌زدايد. ارزش نمادين آب در سه چيز است: آب، آلودگي‌ها را مي‌زدايد و پاك مي‌گرداند، بدرون هرچه راه يابد آنرا سيراب مي‌كند آنچنان كه خدا بندگاني را كه غرق او شوند سيراب مي‌كند و ما همچنان كه براي حيات معنوي به خدا نيازمنديم براي حيات فيزيكي نيز محتاج آبيم. در كليساي عهد عتيق، غسل تعميد توسط فردي كه درون آب ايستاده و آنرا به بالاتنه افراد مي‌پاشيد، انجام مي‌گرفت. اين عمل ايمرژن (immersion) ناميده مي‌شد. اما امروزه اين واژه به فرو بردن تمام بدن به زير آب اطلاق مي‌شود كه توسط تعميددهندگان و كليساي ارتدكس اجرا مي‌گردد. امروزه در بيشتر كليساهاي غرب اين آيين با سه بار آب ريختن روي سر فرد (افيوژن affusion) و يا تنها پاشيدن چند قطره روي سرش (اسپرشن aspersion) انجام مي‌شود.

 اهميت ديگر آب در مسيحيت آن چيزي است كه مسيح عليه‌السلام آنرا آب حيات ناميده (انجيل يوحنا. باب چهارم: آيات يكم تا چهل و دوم ) داستان مسيح عليه‌السلام و زن سامري است. مسيح آب حيات را به زن پيشنهاد مي‌كند تا ديگر هرگز احساس تشنگي نكند. به عبارت ديگر آب حيات همان حيات جاودانه است.

 آب حيات، آب متبركي است كه در آيين ويژه‌اي مورد استفاده قرار مي‌گيرد، بخصوص به آبي گفته مي‌شود كه در شب عيد پاك، براي تعميد دادن تازه واردان به مذهب مسيحيت، استفاده مي شود. استفاده از آب جز براي تعميد دادن، به قرن چهارم در مشرق زمين و قرن پنجم در غرب باز مي‌گردد. سنت آب پاشيدن روي افراد در آيين عشاء رباني از قرن نهم آغاز شد. در اين زمان استفاده از قدح كه ظرفي بود حاوي آب مقدس و مردم هنگام ورود به كليسا خود را با آن تعميد مي‌دادند، بسيار متداول بود. همچنين دردعاي پيش از غذا، تبرك كردن، دفع ارواح شيطاني و مراسم تدفين، از آب مقدس استفاده مي‌گردد.

 طهارت در مسيحيت عمدتاً شامل غسل تعميد و شستشوي انگشتان و ظروف عشاي رباني پس از پايان مراسم مي شود. اين عمل در دو مرحله انجام مي گيرد: ابتدا جام را با شراب شسته و سپس دوباره جام و انگشتان كشيش را با آب و شراب غسل مي‌دهند. اين غسل بسيار مهم است زيرا اين باور وجود دارد كه پس از تبرك نان و شراب، مسيح عليه‌السلام ظهور مي‌كند.

اسلام

در اسلام اهميت آب در تطهير و پالايش است. مسلمانان بايد هنگام نيايش و پيش از تقرب جستن به خدا پاك و منزه باشند. در ميان حياط بعضي از مساجد حوض آب پاكيزه‌اي وجود دارد. اما در بيشتر مسجدها، وضوخانه در پشت ديوارها واقع شده است. فواره‌ها كه سمبل پاكي به شمار مي‌روند از ديگر چيزهايي هستند كه در مساجد يافت مي‌شوند. در اسلام، طهارت پيش از بجاي آوردن واجبات ديني مخصوصاً نماز، از اصول ضروري است.

 سه نوع طهارت در اسلام وجود دارد: اول، غسل كه طهارت اصلي است و فرد پس از نيت كردن، تمام بدن را با آب پاكيزه مي‌شويد. مسلمانان بايد پس از انجام اعمال جنسي كه از نظر ديني باعث ناپاكي مي‌شود نيز غسل كنند. غسل همچنين پيش از نماز جمعه، دو عيد بزرگ و قبل از دست زدن به قرآن، توصيه شده است. علاوه بر آن مردگان نيز بايد پيش از دفن شدن غسل شوند. دومين نوع طهارت وضو است كه براي زدودن آلودگي‌هاي جزئي‌تر انجام مي‌شود و بايد پيش از هريك از پنج نوبت نيايش روزانه صورت گيرد. وضو شامل شستشوي صورت با آب پاكيزه، مسح كشيدن سر با آب و شستن دستها تا آرنج و پاها تا قوزك مي‌شود. اين دستور از قرآن ريشه مي‌گيرد. آنجا كه در سوره پنجم (مائده)، آيه هفتم و هشتم آمده: «اي كساني كه ايمان آورده‌ايد، هنگامي كه براي نماز بپا خواستيد صورتتان را و دستهايتان را تا آرنج بشوييد و سر و پاهايتان را تا قوزك مسح كنيد.»

 و در سنت نيز با جزئيات كامل تشريح شده است، هر مسجدي نيز براي وضو گرفتن آب جاري دارد.

 سومين نوع طهارت هنگامي انجام مي‌گيرد كه آب در دسترس نباشد در اين موارد مي‌توان از شن و خاك پاكيزه استفاده 

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: